In de verre jaren ‘60 werd de wankelmotor of rotatiemotor beschreven als de verbrandingsmotor van de toekomst. In tegenstelling tot de conventionele verbrandingsmotor zijn onder meer zuigers, kleppen en nokkenassen overbodig. Het omzetten van een op- en neerwaartse beweging van de zuigers in een draaiende beweging van de krukas is overbodig dankzij het centrale deel van de wankelmotor, met name een rotor die excentrisch draait in een holle behuizing en waardoor de verschillende fases van inlaat, compressie, verbranding en uitlaat zich naadloos opvolgen. De wankelmotor dankt zijn benaming aan Felix Wankel die het concept verfijnde en productieklaar heeft gemaakt.
Moeilijk parcours
Het Duitse NSU was de eerste autoconstructeur die de wankelmotor in productie nam. Dat was in 1964. Maar nog andere constructeurs, zoals onder meer Mercedes en Citroën, experimenteerden met de wankelmotor. Maar van een echte doorbraak is nooit sprake geweest. De voornaamste redenen waren het hoge brandstofverbruik en de vroegtijdige slijtage van de afdichtingen ter hoogte van de tippen van de rotor. Enkel Mazda is blijven geloven in het concept van de rotatiemotor en heeft in totaal een tiental modellen met een dergelijke motor op de markt gebracht. De laatste in de rij was de RX-8 die tot 2012 in productie bleef. Een opmerkelijk hoogtepunt was de overwinning van de Mazda 787 in de 24 Uur van Le Mans (1991).
Nieuw leven in plug-inhybride
De wankelmotor blijft tal van voordelen hebben. Het aantal componenten ligt aanzienlijk lager dan bij een conventionele motor wat een gunstige invloed heeft op het gewicht en de omvang. De motor klimt ook gezwind in een hoger toerental met een minimum aan geluid en trillingen. In zijn nieuwe plug-inhybride, de MX30 e-Skyactiv R-EV, gebruikt Mazda de rotatiemotor, in combinatie met een generator als een ‘range extender’. De rotatiemotor (75 pk) dient dus enkel om elektriciteit op te wekken tijdens het rijden. De aandrijving zelf gebeurt altijd via de elektrische motor (170 pk). De lithium-ion batterij (17,8 kWh) kan ook via het net worden opgeladen. Met een vol geladen batterij heeft de MX30 e-Skyactiv R-EV een actieradius van ongeveer 85 kilometer. Als de batterij een te lage spanning heeft, dan treedt de wankelmotor in werking om de batterij op te laden. De batterij wordt ook opgeladen tijdens het remmen. Volgens WLTP bedraagt de CO2-uitstoot 21 g/km. Mazda heeft het brandstofverbruik beperkt door directe injectie toe te passen. De tippen van de rotor zijn breder wat de betrouwbaarheid ten goede komt.